Y Tế Não Bị Ảnh Hưởng Thế Nào Sau 1 Cơn Đột Quỵ? Cảnh Báo Và Hệ Lụy Nguy Hiểm

Đột quỵ là tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi dòng máu đến một phần của não bị gián đoạn, khiến mô não không nhận được đủ oxy và dưỡng chất. Vậy não bị ảnh hưởng thế nào sau 1 cơn đột quỵ? Những thay đổi gì xảy ra trong não bộ? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn và có biện pháp phòng ngừa, phục hồi kịp thời.




1. Đột quỵ là gì?

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật. Có 2 loại đột quỵ chính:

• Đột quỵ thiếu máu (nhồi máu não): Chiếm khoảng 85%, xảy ra khi mạch máu bị tắc nghẽn.
  
  
• Đột quỵ xuất huyết (xuất huyết não): Xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não.
  

Cả hai đều làm gián đoạn nguồn cung cấp máu lên não, dẫn đến tế bào não chết nhanh chóng chỉ sau vài phút nếu không được xử lý kịp thời.




2. Não bị ảnh hưởng thế nào sau 1 cơn đột quỵ?

2.1. Chết tế bào não

Ngay khi dòng máu bị gián đoạn, các tế bào thần kinh trong khu vực bị ảnh hưởng sẽ bắt đầu chết chỉ trong vòng 4–6 phút do thiếu oxy và glucose. Vì tế bào não không có khả năng tái tạo, một phần chức năng của vùng não đó sẽ mất vĩnh viễn nếu không cấp cứu kịp thời.




2.2. Mất chức năng điều khiển tương ứng

Tùy vào vị trí vùng não bị tổn thương, người bệnh sẽ mất những chức năng khác nhau:

• Tổn thương bán cầu trái: Gây liệt nửa người phải, rối loạn ngôn ngữ, khó diễn đạt.
  
  
• Tổn thương bán cầu phải: Gây liệt nửa người trái, mất khả năng nhận diện không gian, khó cảm xúc.
  
  
• Tổn thương thân não: Có thể ảnh hưởng đến hô hấp, nhịp tim – nguy hiểm đến tính mạng.
  

2.3. Rối loạn vận động và cảm giác

Sau đột quỵ, bệnh nhân thường:

• Bị liệt hoặc yếu một bên cơ thể (tay, chân)
  
  
• Mất thăng bằng, đi lại khó khăn
  
  
• Cảm giác tê, châm chích hoặc mất hoàn toàn cảm giác ở nửa người
  

Những triệu chứng này phản ánh sự đứt gãy kết nối thần kinh trong não.




2.4. Suy giảm trí nhớ và khả năng tư duy

Các vùng não liên quan đến trí nhớ, học tập và suy luận (thùy trán, thùy thái dương) bị tổn thương sẽ gây ra:

• Giảm trí nhớ ngắn hạn: Quên những việc vừa xảy ra
  
  
• Khó tập trung, dễ nhầm lẫn
  
  
• Sa sút trí tuệ sớm nếu không phục hồi đúng cách
  

2.5. Rối loạn ngôn ngữ và giao tiếp

Khoảng 1/3 bệnh nhân sau đột quỵ gặp vấn đề về:

• Khó nói, nói ngọng hoặc không nói được
  
  
• Không hiểu lời người khác
  
  
• Khó viết, đọc
  

Đây là hậu quả của tổn thương trung tâm ngôn ngữ Broca và Wernicke trên vỏ não.




2.6. Ảnh hưởng cảm xúc và hành vi

Tổn thương não sau đột quỵ có thể làm thay đổi tâm lý:

• Trầm cảm, dễ khóc hoặc cáu gắt vô lý
  
  
• Thiếu động lực, tự ti, mất hy vọng
  
  
• Thay đổi tính cách đột ngột
  

Đây là những phản ứng thường gặp, nhưng nếu kéo dài có thể làm chậm quá trình phục hồi.




3. Các yếu tố ảnh hưởng mức độ tổn thương não sau đột quỵ

⏱ 3.1. Thời gian cấp cứu

Càng được cấp cứu sớm trong “khung giờ vàng” (3–4,5 giờ đầu), não càng ít bị tổn thương. Ngược lại, trì hoãn sẽ khiến nhiều vùng não chết và khó phục hồi.



3.2. Kích thước và vị trí vùng tổn thương

• Vùng não càng lớn bị ảnh hưởng thì triệu chứng càng nặng.
  
  
• Nếu tổn thương tại vùng chức năng quan trọng (như thân não), nguy cơ tử vong hoặc tàn phế cao hơn.
  

3.3. Bệnh nền và thể trạng

Người có bệnh lý mạch máu, tiểu đường, cao huyết áp thường hồi phục chậm hơn.




4. Có thể phục hồi não sau đột quỵ không?

Có, nhưng cần bắt đầu càng sớm càng tốt.



Não bộ có khả năng tái tổ chức (neuroplasticity) – tức là các vùng não khác sẽ học cách “đảm nhiệm” phần chức năng bị mất. Quá trình này cần:

• Vật lý trị liệu
  
  
• Phục hồi ngôn ngữ
  
  
• Rèn luyện nhận thức
  
  
• Dinh dưỡng, giấc ngủ và hỗ trợ tâm lý
  

Sự kiên trì và hỗ trợ của gia đình đóng vai trò then chốt giúp người bệnh tái hòa nhập cuộc sống.




✅ 5. Cách phòng ngừa tổn thương não do đột quỵ

• Kiểm soát huyết áp, đường huyết, cholesterol
  
  
• Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia
  
  
• Tập thể dục đều đặn, ăn uống khoa học
  
  
• Khám sức khỏe định kỳ
  
  
• Cảnh giác các dấu hiệu sớm của đột quỵ: méo miệng, yếu tay chân, nói khó → gọi cấp cứu 115 ngay lập tức
  

Kết luận

Qua bài viết, bạn đã hiểu rõ não bị ảnh hưởng thế nào sau 1 cơn đột quỵ. Tổn thương não sau đột quỵ có thể để lại di chứng vĩnh viễn, nhưng nếu phát hiện sớm, điều trị kịp thời và phục hồi đúng cách, người bệnh hoàn toàn có cơ hội lấy lại cuộc sống độc lập.



Đừng để đột quỵ tước đi tương lai của bạn – hãy bắt đầu phòng ngừa ngay hôm nay bằng việc chăm sóc sức khỏe tim mạch và não bộ đúng cách.