Trong cuộc sống hiện đại đầy căng thẳng, việc “nhớ trước quên sau” hoặc “quên tên người vừa gặp” đã trở nên phổ biến đến mức nhiều người xem là bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên và kéo dài, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý suy giảm trí nhớ – một rối loạn thần kinh cần được quan tâm đúng mức. Đừng để sự chủ quan khiến bạn đánh mất trí nhớ theo thời gian. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các giải pháp hỗ trợ để bảo vệ trí nhớ – tài sản vô hình quý giá nhất của con người. 1. Suy giảm trí nhớ là gì? Suy giảm trí nhớ là tình trạng não bộ gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, lưu trữ hoặc truy xuất thông tin. Người bệnh thường bị hay quên, thiếu tập trung, khó nhớ các sự kiện gần đây, hoặc nhầm lẫn về thời gian – địa điểm. Không chỉ người già mới mắc phải tình trạng này. Ngày nay, do áp lực công việc, lối sống kém lành mạnh và sự bùng nổ của công nghệ số, người trẻ cũng có nguy cơ suy giảm trí nhớ ngày càng cao. 2. Nguyên nhân gây suy giảm trí nhớ 2.1 Lão hóa tự nhiên của não bộ Từ sau tuổi 30, các tế bào thần kinh bắt đầu thoái hóa dần. Quá trình sản sinh chất dẫn truyền thần kinh như acetylcholine, dopamine... suy giảm, khiến chức năng ghi nhớ và xử lý thông tin kém hiệu quả. 2.2 Căng thẳng, mất ngủ kéo dài Stress kinh niên và thiếu ngủ làm tổn thương vùng hippocampus – trung tâm ghi nhớ của não. Đây là nguyên nhân phổ biến gây bệnh lý suy giảm trí nhớ ở người trung niên và người trẻ tuổi. 2.3 Chế độ ăn thiếu chất dinh dưỡng Não cần nhiều dưỡng chất như omega-3, vitamin B, magie, sắt... để hoạt động hiệu quả. Thiếu hụt các vi chất này trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí nhớ. 2.4 Lối sống ít vận động Ngồi nhiều, ít vận động khiến tuần hoàn máu lên não kém, làm giảm lượng oxy và dưỡng chất đến tế bào thần kinh. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến giảm trí nhớ ở người làm việc văn phòng. 2.5 Tác dụng phụ của thuốc và các bệnh lý nền Một số loại thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm hoặc các bệnh như tiểu đường, tim mạch, rối loạn tuyến giáp… cũng liên quan đến tình trạng giảm trí nhớ. 3. Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh lý suy giảm trí nhớ Không phải ai hay quên cũng mắc bệnh. Tuy nhiên, bạn nên cảnh giác khi xuất hiện các dấu hiệu sau: Quên thường xuyên các sự việc vừa xảy ra Gặp khó khăn khi nhớ tên, từ vựng quen thuộc Nhầm lẫn thời gian, địa điểm, không nhớ mình đang làm gì Gặp vấn đề trong việc tổ chức, sắp xếp công việc Mất khả năng tập trung lâu Lặp đi lặp lại một câu hỏi hoặc thông tin Dễ cáu gắt, thay đổi cảm xúc đột ngột Nếu bạn hoặc người thân có 2–3 dấu hiệu trở lên, hãy nghĩ đến nguy cơ mắc bệnh lý suy giảm trí nhớ và đi khám chuyên khoa thần kinh. 4. Các bệnh lý liên quan đến suy giảm trí nhớ 4.1 Sa sút trí tuệ (Dementia) Là tình trạng mất dần các chức năng nhận thức bao gồm trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng phán đoán. Người bệnh thường cần sự trợ giúp trong sinh hoạt hàng ngày. 4.2 Alzheimer Chiếm 60–80% các ca sa sút trí tuệ. Alzheimer là bệnh tiến triển chậm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến não bộ, hiện chưa có thuốc chữa khỏi. 4.3 Suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) Là giai đoạn trung gian giữa lão hóa bình thường và sa sút trí tuệ. Phát hiện và can thiệp sớm ở giai đoạn này có thể ngăn ngừa tiến triển nặng hơn. 5. Làm gì để cải thiện và phòng ngừa suy giảm trí nhớ? 5.1 Tăng cường hoạt động thể chất Tập thể dục đều đặn giúp tăng lưu thông máu lên não, giảm căng thẳng và tăng khả năng tập trung. Các bài tập tốt cho não gồm đi bộ nhanh, yoga, khí công, thái cực quyền. 5.2 Ăn uống lành mạnh Ưu tiên thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, cá thu, hạt lanh) Bổ sung vitamin nhóm B, C, E, sắt, magie Hạn chế đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn Uống đủ nước mỗi ngày 5.3 Rèn luyện trí não mỗi ngày Thử đọc sách, chơi cờ, học ngoại ngữ, giải sudoku hoặc thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày để kích thích não vận động. 5.4 Quản lý căng thẳng Ngồi thiền, thở sâu, hoặc thực hành chánh niệm giúp não thư giãn, giảm tác động tiêu cực của stress đến trí nhớ. 5.5 Ngủ đủ giấc và đúng giờ Ngủ đủ 7–8 giờ mỗi đêm giúp não có thời gian phục hồi, củng cố trí nhớ và thanh lọc độc tố tích tụ. 5.6 Sử dụng thực phẩm bổ não khi cần thiết Một số sản phẩm bổ sung có chứa Ginkgo biloba, DHA, phosphatidylserine hoặc các chiết xuất thảo dược hỗ trợ cải thiện trí nhớ cho người hay quên, đặc biệt ở tuổi trung niên và cao tuổi. 6. Khi nào nên đi khám bác sĩ? Khi tình trạng hay quên trở nên thường xuyên, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày Khi có người thân nhận thấy sự thay đổi bất thường trong hành vi, trí nhớ Khi bạn có các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, tăng huyết áp, từng bị chấn thương sọ não Việc khám sớm sẽ giúp phát hiện các dấu hiệu sớm của bệnh lý suy giảm trí nhớ và có hướng can thiệp hiệu quả. >>>XEM THÊM: NMN cải thiện sức khỏe sau phẫu thuật: Tăng miễn dịch, phục hồi nhanh Kết luận “Hay quên” không còn là chuyện nhỏ khi đó là tiếng chuông báo động cho sự thoái hóa âm thầm của não bộ. Bệnh lý suy giảm trí nhớ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống mà còn là tiền đề dẫn đến các bệnh thần kinh nghiêm trọng như Alzheimer, sa sút trí tuệ. Việc thay đổi lối sống, bổ sung dưỡng chất, rèn luyện trí não mỗi ngày và thăm khám định kỳ là những bước đơn giản nhưng hiệu quả để giữ cho bộ não luôn minh mẫn, khỏe mạnh theo thời gian.
